Advocaat, geheimhoudingsplicht en de rechtsbijstandsverzekeraar
Een advocaat moet kunnen zwijgen als het graf. Als u informatie deelt met uw advocaat, moet u erop kunnen vertrouwen dat deze informatie niet wordt gedeeld met anderen. De advocaat heeft op grond van de wet dan ook een geheimhoudingsplicht. Als u een rechtsbijstandsverzekeraar heeft die voor u een advocaat heeft ingeschakeld, kan een spanningsveld ontstaan. Het komt namelijk regelmatig voor dat de verzekeraar uw advocaat informatie vraagt over de zaak; de verzekeraar betaalt de advocaat tenslotte. Maar let op! Deze informatie mag de advocaat niet zomaar geven.
Geheimhoudingsplicht advocaat
De geheimhoudingsplicht die rust op de advocaat houdt in dat hij derden niets mag vertellen over de bijzonderheden van zaken die hij behandelt, de persoon van de cliënt en de belangen van zijn cliënt. Dit is alleen anders als de cliënt hiervoor toestemming geeft en het delen van de informatie de zaak ten goede komt. De geheimhoudingsplicht gaat ver: alleen al de mededeling aan een derde dat iemand cliënt is van kantoor, is een inbreuk op de geheimhoudingslicht en is daarmee tuchtrechtelijk verwijtbaar.[1] Alleen in geval van directe dreiging van ernstig, toekomstig gevaar voor de advocaat zelf of een betrokkene mag de advocaat zijn geheimhoudingsplicht doorbreken.
En dan vraagt de rechtsbijstandsverzekeraar toch om informatie…
Als u een rechtsbijstandsverzekeraar heeft, kan uw verzekeraar een advocaat aanwijzen die uw zaak behandelt. Ook kunt u vaak zelf op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar een advocaat kiezen. Eerder schreef mijn collega hierover in haar blog over het recht op de vrije advocaatkeuze.
Het is mogelijk dat de polisvoorwaarden van uw rechtsbijstandsverzekeraar verplichten dat hij op de hoogte wordt gehouden van de zaak. Ook kan het zo zijn dat de verzekeraar de ingeschakelde advocaat verzoekt specifieke informatie te verstrekken, bijvoorbeeld het procesadvies van de advocaat. Het Hof van Discipline heeft in verschillende uitspraken geoordeeld dat de geheimhoudingsplicht van de advocaat ook geldt ten opzichte van de rechtsbijstandsverzekeraar. Het Hof neemt hierbij tot uitgangspunt:
"Deze geheimhoudingsplicht gaat vóór op de verplichtingen van een advocaat jegens een derde, zoals een verzekeraar die de advocaat voor zijn rechtsbijstand betaalt. Het is aan de verzekerde cliënt om te bepalen welke invulling hij wil geven aan de polisverplichtingen jegens de verzekeraar en niet aan de advocaat."[2]
Op basis van deze hoofdregel staat het een advocaat onder andere niet vrij een procesadvies door te sturen aan de rechtsbijstandsverzekeraar zonder toestemming van de cliënt.[3] Een advocaat mag ook niet een eerder ten onrechte aan de verzekeraar toegezonden procesadvies intrekken zonder daarover met cliënt te overleggen.[4] Als de verzekeraar verzoekt het procesdossier van een cliënt aan hem of een andere advocaat door te sturen, bijvoorbeeld in verband met een second opinion, mag de advocaat hierop niet ingaan zonder toestemming van de cliënt.[5] Ook mag de advocaat in geval van een vertrouwensbreuk met de cliënt, de rechtsbijstandsverzekeraar niet zonder toestemming inlichten over de reden van de vertrouwensbreuk.[6]
De geheimhoudingsplicht staat er echter niet aan in de weg dat de advocaat voor de rechtsbijstandsverzekeraar (globaal) inzichtelijk maakt wat hij voor de cliënt zal doen en welke kosten de advocaat verwacht te zullen maken.[7]
En als de advocaat gemachtigd is de informatie te verstrekken?
Het komt soms voor dat een cliënt wordt gevraagd een machtiging in te vullen waarmee de cliënt de advocaat toestemming geeft de rechtsbijstandsverzekeraar te informeren over de inhoud van het dossier. Ook dit soort machtigingen geeft de advocaat geen vrijbrief alle informatie uit het dossier te delen met de rechtsbijstandsverzekeraar.[8] Uitgangspunt is dat de advocaat handelt in het belang van de cliënt. Als informatieverstrekking het belang van de cliënt niet dient, mag de advocaat deze informatie niet met de rechtsbijstandsverzekeraar delen.
Wat te doen als uw advocaat informatie heeft gedeeld met uw verzekeraar?
Als u erachter komt dat uw advocaat informatie heeft gedeeld met uw rechtsbijstandsverzekeraar zonder dat u dit wilt, moet u uw advocaat om opheldering vragen. Mogelijk neemt dat de kou uit de lucht, of lost dat de kwestie op. Lukt dit niet, dan kunt u de advocaat tuchtrechtelijk aanspreken. Wij denken graag met u mee over hoe u in een concreet geval moet handelen.
[1] Hof van Discipline Den Bosch 4 februari 2019, ECLI:NL:TAHVD:2019:28.
[2] Hof van Discipline Den Bosch 3 april 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:81.
[3] Raad van Discipline Arnhem-Leeuwarden, ECLI:NL:TADRARL:2021:78; Hof van Discipline Den Bosch 3 april 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:81.
[4] Hof van Discipline 1 november 2021, ECLI:NL:TAHVD:2021:211.
[5] Hof van Discipline Den Bosch 3 april 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:81.
[6] Hof van Discipline Den Bosch 23 augustus 2021, ECLI:NL:TAHVD:2021:142.
[7] Raad van Discipline 's-Gravenhage 18 juni 2018, ECLI:NL:TADRSGR:2018:129.
[8] Hof van Discipline Den Bosch 21 augustus 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:141.